Đồng Văn luôn là điểm dừng chân để du khách từ đây đi thăm Cột cờ Lũng Cú hoặc cùng vượt lên đỉnh Mã Pí Lèng chênh vênh trên đèo cao 1800m
Du khách mới thực thụ choáng ngợp giữa muôn vàn núi đá lừng lững. Người Mông từ các bản xa trên núi đá xuống chợ phiên mua bán. Nhưng chỉ ở cung đường lên Đồng Văn này. Ngắm nhìn toàn cảnh phố chợ. Muôn vàn đỉnh núi nhọn hoắt nối tiếp nhau. Thật khó quên tiếng máy xe rù rù chạy chậm lên cao suốt cung đường. Mái phố âm dương cao thấp những ngôi nhà hai tầng.
Hai đầu hồi mỗi nhà lồng là cửa cuốn vòng cũng bằng đá ám khói đen bóng. Từ các thị trấn dưới xuôi phải đi cả tháng trời mới đến được đây. Vào những năm tháng ở thế kỷ trước càng hẻo lánh. Đường xe chạy nhỏ xíu. Được biết từ cuối thế kỷ 19 khi chiếm đóng vùng này. Sau chuyến đi dài hơn 400km từ Hà Nội.
Từ Yên Minh nhìn lên hướng Đồng Văn. Nhiều đoạn oằn èo khó đi. Tường đất nện dày. Phong cảnh hết sức hùng vĩ của Con đường Hạnh Phúc sang Mèo Vạc. Xôi ngũ sắc. Mặt trước tầng trên có hàng lan can.
Người Tày. Đến tối mò xe mới tới thị trấn Yên Minh
Cửa gỗ. Du khách dễ dàng thưởng thức đặc sản vùng cao Hà Giang trong những quán ăn bình dân: gà đen H’Mông. Vân Nam bên kia biên giới. Đậu luộc. Một bữa cơm thường ngày trong quán cũng có cách mô tả ngon mắt: canh măng chua. Hai dãy phố cổ chạy vào sát chân núi. Khói của không sao nhiêu bếp nấu những chảo thắng cố sôi sục trong các phiên chợ xưa.
Ba vòm cửa nổi trội trên màu gạch trần nâu đỏ nhạt. Ẩm thực phố chợ Đồng Văn khá độc đáo. Cả giờ chưa được 20km.
Đi vào khoảng sân vuông bên trong chính giữa nhà. Ngày lễ thấy treo đèn lồng đỏ. Từ đây mới bắt đầu chuyến hành trình đường núi lạ thường. Sáng hôm sau. Tập trung. Nhưng trung tâm thị trấn Đồng Văn có khu phố chợ xưa cũ.
Những dãy núi miền Trung ven biển hoặc đường lên Sa Pa nhiều lúc mây giăng ngang đường. Giữa phố chợ Đồng Văn.
Bao nỗi bao tay dọc đường chợt lắng xuống khi du khách đặt chân đến Đồng Văn. Hồn nhiên mến khách. Người Pháp đã quy hoạch tất thị trấn trong đó có khu phố cổ còn lại đến nay. Nhà lồng chợ. Du khách nâng ly rượu ngô khai vị để nhớ một lần gặp mặt trên thị trấn cao nguyên đá vùng cực Bắc.
Xá xíu. Vẫn còn những ngôi nhà xưa. Cháo ấu tẩu
Lặng lẽ như nhiều phố nhỏ vùng cao phía Bắc. Một thị trấn vùng cao bóng gió tách biệt. Từ trên cao nhìn xuống. Giúp du khách giữ lại kỷ niệm đẹp nơi phố chợ vùng cao xa xôi.
Trái bí non luộc xắt ra như trái cam. Chen giữa nhiều ngôi nhà đã xây mới. Lên tầng gác ra hàng hiên trước. Ngày phiên chợ. Ba khu nhà lồng chợ bố trí hình chữ U ôm lấy sân chợ. Cùng kiểu nhà người Hoa vùng Quảng Tây. Phố chợ Đồng Văn gợi nhớ bóng vía phố cổ Hội An hoặc khu phố xưa Hà Nội.
Trám kho cá suối. Len lỏi giữa vách đá và bờ vực có chỗ sâu hút cả ngàn mét. Cuối phố chợ có một căn nhà kiểu dinh thự cũ của người Mông. Bình minh ửng hồng trên chập chùng dãy núi đá cao ngất.
Bạn có thể bắt gặp các cô gái dân tộc tươi cười. Quanh chợ. Bạn chắc đã quen với những đoạn đường đèo Tây Nguyên. Nhưng điểm độc đáo là bóng vía đó lại được thấy ở đây. /. Và thịt kho tàu xếp lớp như những múi bưởi.
Hệt như một bức tranh sơn thủy cực kỳ hùng vĩ. Dưới vách đá thẳng đứng. Cũng núi cũng đèo. Những ngôi nhà trong phố với mái ngói rêu phong có từ cả trăm năm nay.
