Ảnh : Trần Cao Duyên
Nhiều nhất là từ cuối đông đến đầu xuân. Muốn ăn rong mứt nấu canh Mời anh chín thác mười gành với em. Khi ấy. Chút nồng thắm của nắng gió xa khơi. Chỉ cần phi dầu với vài tép hành trước khi đổ nước vào nồi. Cũng là một cách để cầm khách ở lại nhà một cách có… văn hóa ẩm thực: “Thư thả ngồi chơi. Thịt. Khi nấu. Công cụ để nạo chỉ là một miếng nhôm mỏng. Rong mứt hợp với món canh ở bất cứ “thể loại” nào.Những chị nội trợ ở quê “tinh” lắm. Sang thì nấu với tôm. Rong và phụ gia cho vào sau khi nước đã sôi. Người thì ướt loi ngoi lóp ngóp. Rong nạo về phải rửa nước ngọt nhiều lần để xả mặn và loại bỏ tạp chất.
Nói “ra chợ” chứ thật ra nhiều khi chưa tới chợ thì rong đã được bán hết.
Bài. Chỗ rong vừa nạo cũng văng tưng đi đằng nào. Thường thường bậc trung thì nấu với vài quả trứng gà hoặc trứng cút. Đố ai dám than phiền “ông” sóng lấy một câu. Chút mồ hôi thánh thót của người đi nạo rong sớm chiều trên gành đá.
Nêm nếm tùy khẩu vị. Phải lặn lội khắp gành ngang gành dọc. Lúc này biển lặng dần. Khó khăn thì nấu rong mứt với. Thau rong mứt hết nhẵn. Người đi nạo rong phải len lách qua từng gộp đá cheo leo. Chút trầm lặng ẩm ướt của đá. Nhoáng cái. Hôm nào nạo đầy thau té ra chợ bán bớt để kiếm tí tôm. Đó là chút mặn mòi của biển. Nhưng. Ăn bát canh rong mứt rồi hẵng về”. Có người nói ca dao về sản vật địa phương thường “vống” lên để tạo ấn tượng cho người lần đầu thưởng thức.
Thấy rong mứt đi ngang nhà là chặn lại ngay. Nước bắt đầu rút xuống. Bày từng mảng rong mứt màu nâu xám quanh những tảng đá ẩm thấp. Hổng chừng nồi canh “nguyên rin” lại hóa hay. Tí thịt. Cua. Riêng những “tín đồ” của rong mứt có thừa sự tinh tế và nhạy cảm còn nghe trong cái sừn sựt của cọng rong có cả cái xao động của sóng trắng lô xô.
Thoang thoảng mùi hương đặc trưng của trùng dương. Ầm một phát.
Dân trong làng rủ nhau đi nạo rong. Chuyện “chín thác mười gành” thật tình quả không ngoa. Nắng ấm lên. Nhà đông con. Rong mứt “dễ thương” ở chỗ dù nấu với vật liệu nào vẫn ngọt lành. Lại cặm cụi làm lại từ đầu. Có khi đang nạo bị sóng bổ “lén”. Rong mứt mọc trên đá. Rong mứt. Vài giây sau đã có bốn năm chị xúm lại.