Được làm giảng quan của phủ Tôn Nhân
Thầy Cử đã phạt đòn thẳng thừng. Nhà vua đi bộ cùng viên quan trấn và mấy quan hầu cận tiến vào nhà thầy.
Ôn tồn: - Xin lão tiên sinh bình thân để cho môn sinh không bị vô lễ. Bà Hoàng Thái Hậu (tức bà nội vua). Một ông vua yêu nước được lưu danh trong sử sách. Vườn tược nhà nhà thông thương.
Đạo thầy là nặng. Thấy xuân đường. Không trống phách. Hiền từ và ôn hòa. Vào những dịp trong triều có lễ hội lớn. Toàn huyện không có ăn mày ăn mày. Đất nước vẫn duy trì được sự thanh bình. Không có tiếng hô dẹp đường.
Cậu bé Ưng Lịch không thuộc bài. Nếu không nghiêm như vậy thì làm sao đào luyện được tuấn kiệt. Cụ Thượng thư già cùng các con cháu và mĩ nhân mũ áo chỉnh tề ra tận đầu thôn bày hương án nghênh tiếp nhà vua. Khi đó là một cậu bé ngỗ ngược ít được chú ý đến. Dương thế cũng nhớ đến thầy Nguyễn Nhuận. Bất chấp trò là dòng dõi vương tôn. Tượng danh sư Chu Văn An.
Sau đó thầy cử liền dâng sớ tạ tội. Rồi trở về núi cũ. Vua mời cụ ngồi lên sập giữa để mình đứng vấn an thầy.
Theo nghĩa vua tôi. Quê Vũ Thư - thanh bình đỗ Cử nhân. Chắc lão tiên sinh cho phép. Chu Văn An ra kinh thành bệ kiến vua mới. Các quan địa phương chuẩn bị chu đáo.
Chứ không phải thiên tử đi kinh lý. Ông là một nhà Nho được kính nể không chỉ vì trí não uyên thâm mà còn cả sự liêm khiết. Nhà vua đỡ cụ xuống cùng ngồi đàm luận. Vua vội vàng đến gần cụ. Nhưng không nhận chức tước gì. Chuyên dạy con em vương hầu nhà Nguyễn.
Thời kì cụ làm quan ở huyện này. Vua Trần Minh Tông (1300 – 1357) đã mời ông ra làm tư nghiệp Quốc tử giám. # Ít học. Cụ sụp lạy. Thần xin vâng mệnh! Bữa cơm thầy trò chiều hôm đó diễn ra thân mật.
Khi người nhà của cụ giáo dâng trầu nước chỉ đứng ở sân dưới thềm. Nói xong. Các con có nhớ Đức Thái Tông triều Trần ta đã nói gì khi Trần Thủ Độ mời người trở lại làm vua không? Ngài nói: “Nếu làm vua mà làm cho dân giàu.
Biết tin này. Xin xem những bài thơ của thầy làm khi nhàn rỗi ở chốn thôn dã. Mọi người lạy tạ nhà vua rồi đi vào các quán dịch. Nghĩa là vua Trần Hiến Tông ngày mai.
Nghe thầy trò nhà vua vừa ăn vừa ngâm nga thơ phú. Hương vị cua đồng quê nhà ít có thức ăn nào sánh tày. Dưới thời của ông. Không có trộm cắp. Ông càng bằng lòng vì học trò cũ của ông dẫu ngồi trên ngai rồng vẫn không quên gốc. Những người thầy cao cả của vua Hàm Nghi tía Nguyễn Doãn Cử. Vua chọn 2-3 cận thần cùng một vị quan sở tại tháp tùng vua vào nhà đay đả.
Ông được mời vào kinh dạy con cháu hoàng tộc. Có lần. Tôn sư cho phép đồ đệ ngồi chung là đã quá lắm rồi. Cáo quan về quê cũ. Chuyển qua các thị vệ dâng lên cụ giáo và nhà vua.
Quang minh. Đến đời Dụ Tông. Bởi lẽ là ông có học trò ở ngôi tôn quý nhất nước vẫn mực thước thủy chung giữ đạo nghĩa thầy trò. Dù không đỗ cao. Còn ngôi vua ư? Ta coi ngôi vua như chiếc dép rách mà thôi!”.
Quần chúng. Có bàn trà nước. Ông tạ ơn xong rồi đem cho người khác. Nghi lễ ở chốn triều đình dùng vào lúc khác! Ngôi nhà thầy Nguyễn Bảo giản dị. Cổ kính và gọn ghẽ. Dẫu thiên tử cũng không bắt làm bề tôi được.
Vua nói với những người đang quỳ rạp hai bên đường: - Cho thảy các người đứng dậy cùng trẫm về nhà tôn sư! Vua nhắc lại lời nói với các quân sĩ và với người nhà của cha: - bữa nay trẫm đến đây là học sinh về thăm thầy.
Thầy Nguyễn Nhuận đã xin được về Tuyên Hóa nhận chức Tri huyện
Một lần vua Dụ Tông giao cho ông coi việc chính sự. Cụ giáo nghẹn ngào: - Xin cảm tạ đức vua! Thánh chỉ đã truyền. Trẫm muốn được ngồi chung mâm với thầy cũ cho thỏa tình thầy trò.
Song phép nước cao hơn. Vua Hàm Nghi. Sau một thời gian mở trường dạy ở quê. Còn giữ chức tước lớn mà không làm gì có lợi cho dân.
Cậu bé Ưng Lịch bị thầy đánh đòn ấy sau này trở nên vua Hàm Nghi. Có chăng đèn. Hoàng Phương (tổng hợp).
Vua ôn tồn nói với mọi người đi theo: - bữa nay trẫm về đây là để thăm thầy chứ không phải vi hành.
Trong các học trò của ông có cả Ưng Lịch. Nhà nhà không phải đóng cửa khi chủ đi vắng… Vua Lê Hiến Tông và bát canh của người thầy Lê Hiến Tông (1461 – 1504) là một vị vua thông minh. Trẫm xin với lão tiên sinh cùng gia đình ăn bữa cơm quê. Nhà vua nói với các quan theo hầu: - Trẫm cho các ngươi lui! Chiều nay trẫm không dùng "ngự thiện". Sau này Ưng Lịch trở thành vua Hàm Nghi.
Ông chối từ. Nhưng vua Tự Đức không những không rầy la mà còn đưa thêm roi cho thầy và nói: Khanh quý trẫm vì nể trọng khuôn phép.
Dạy học. Nhưng vua không nghe. Hải Dương). Kết hoa. Đông đảo học trò theo tiễn có hỏi: - Từ nhà vua đến đông đảo các sĩ phu và quan chức đều là học sinh của thầy. Khi Trần Nghệ Tông (1370-1372) lên ngôi. Xin chúa thượng cho lão phu này được đứng hầu! Người ngoài trông vào sao tiện ạ! Nhà vua nhẹ nhõm: - Thưa tôn sư. Nước mạnh thì hãy làm. Bên kia sông Tô Lịch. Hoa quả không bị mất trộm.
Vua Hiến Tông lại khoát tay: - Thôi để họ mang thẳng lên đây. Nhà vua hai tay nâng vai thầy lên. Nội dung câu chuyện như sau: long giá về đến cổng làng Châu Khê. Nói với những người xung quanh: “Bậc sĩ phu sửa mình trong sạch.
Vua sai nội thần mang áo đến ban tặng. Hoàng tộc sẽ không có người nối nghiệp xứng đáng. Ông vẫn được đón về kinh tham dự. Âu cũng là cái lộc của lão tiên sinh đây! Thưởng thức chén trà ngát vòi hoa sen đồng nội.
Ông chán nản từ quan về ở núi Phượng Hoàng (Chí Linh.
Dạy cho Thái tử Trần Vượng. Sao thầy không ở lại để đảm nhiệm một trọng trách? Thầy coi thường những chức tước của triều đình lắm sao? Nhà giáo Chu Văn An nói: - Cái quan yếu của con người không ở chỗ chức tước mà ở phẩm giá. Đúng với phong độ của chủ nhân - một bần nho tinh khiết.
Trong các thầy dạy vua Hàm Nghi. Vua hỏi thăm sức khỏe và đời sống của thầy cùng gia đình. Lấy hiệu là Tiều ẩn (người đi ẩn hái củi). Danh sư Chu Văn An Nhà giáo lỗi lạc Chu Văn An (1292 – 1370) là người chính trực. Ở đó. Chứ không phải nể uy quyền nơi trẫm. Sao có thể đem bổng cao chức trọng mà dỗ dành người ta. Đã từng đỗ Thái học trò nhưng không ra làm quan mà mở trường dạy học ở làng Huỳnh Cung.
”. Ông dâng Thất trảm sớ xin chém 7 tên gian nịnh. Các con cụ đứng hầu từ xa ngắm thầy trò nhà vua đối ẩm với thứ rượu nếp quý quê nhà hương thơm khâu. Công cán cho nên cho phép các khanh về nghỉ ở công quán.
Muốn phong cho thầy một chức quan trong triều. Bất giác nói với cụ Châu Khê: - Thầy cho con ăn một bát canh này thật là một niềm hạnh phúc. Họ đã biết mục đích của trẫm bữa nay rồi. Chắc họ cũng muốn gần vua một tí.
Quả là ngon. Nhà vua đặc biệt thưởng thức món canh cua quê kiểng. Nhớ công ơn thầy dạy dỗ.
Nghĩ đến quê mình có vùng đất Tuyên Hóa nghèo khổ lại toàn là núi rừng. Không nhạc nhã. Ai cũng khen cái tư thế của ông là cao thượng. Cụ Châu Khê có lẽ còn vui hơn cả nhà vua. Cho nước thì chức tước ấy có nghĩa gì. Viết sách.
Nhà vua ra lệnh dừng kiệu và bước xuống đầu đường rẽ vào nhà thầy. Thịnh trị có từ thời vua cha Lê Thánh Tông. Để tạ ơn vua. Ông thấy quyền thần làm nhiều điều vô đạo. Sách Đại Nam Nhất Thống Chí đã ghi lại một câu chuyện cảm động về đạo thầy trò trong một lần vua Lê Hiến Tông về thăm thầy cũ.
Cụ giật thột: - Tâu thánh thượng đâu lại có thể như thế được. Giữ một chức vụ nhỏ mà hữu ích cho đời thì đáng quý sao nhiêu.
